İBB Reklam Panolarında 4 Milyar TL'lik Kamu Zararı İddiası: Tevdi Raporu Ortaya Çıktı

İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin reklam alanları yönetimine ilişkin soruşturma raporunda, Ekrem İmamoğlu ve belediye şirketleri Kültür AŞ/Medya AŞ'nin usulsüzlükleriyle milyarlarca TL kamu zararına yol açıldığı ve haksız menfaat sağlandığı iddia edildi.

Önemli Noktalar:

• İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin (İBB) reklam alanları yönetimiyle ilgili, bir şirketin şikayeti üzerine başlatılan bir soruşturma yürütülüyor.
• Soruşturma, tahsis edilen reklam yerlerinin iptal edilip, ihalesiz olarak "işgal bedeli" karşılığında başka firmalara verildiği ve bu süreçte Kültür AŞ ile Medya AŞ'nin rol oynadığı iddialarını içeriyor.
• Raporda, bu usulsüzlükler nedeniyle milyarlarca liralık kamu zararı oluştuğu öne sürülüyor (16 Ekim 2024 itibarıyla yaklaşık 4,1 Milyar TL, sözleşme sonuna kadar 6,3 Milyar TL'ye ulaşması bekleniyor).
• Soruşturma kapsamında İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu ve diğer belediye yetkililerinin yanı sıra Kültür AŞ ve Medya AŞ yöneticilerinin de sorumluluğuna işaret ediliyor.
• İddialar arasında denetimsizlik, bazı şirketlere haksız menfaat sağlama, usulsüz para tahsilatları ve gerçekte olmayan hizmetler için muvazaalı sözleşmelerle para aktarımı yapıldığı da bulunuyor.
• Raporda, usulsüzlükler sonucu kamu zararına ek olarak, özel şirketlere de milyarlarca liralık haksız menfaat sağlandığı belirtiliyor.

Soruşturmanın Odağındaki Şikayet ve İddialar

Soruşturma dosyasına eklenen tevdi raporuna göre, süreç Ekim 2019 öncesinde bir reklam firmasına İBB tarafından Beşiktaş bölgesinde verilen reklam alanlarının, daha sonra yine İBB tarafından İstanbul Reklam İlan ve Tanıtım Yönetmeliği bahane edilerek kullanım dışı bırakılmasıyla başladı. Bu kararın ardından ilgili şirketin şikayette bulunduğu belirtildi. Raporda, şikayetçi şirkete ait reklam panolarının, bu kararın ardından zabıta ekiplerince sökülüp kaldırıldığı ifade edildi.

Reklam şirketinin şikayetinde, kendilerine önceden tahsis edilen ancak sonradan iptal edilen Beşiktaş'taki reklam alanlarının bir bölümünün, farklı şirketlere işgal bedeli yöntemiyle verilerek yasa dışı gelir elde edildiği iddiası yer alıyor.

Kültür AŞ ve Medya AŞ Üzerinden İhalesiz İşlemler İddiası

Raporda, söz konusu reklam alanlarının belirli şirketlere işgal bedeli karşılığında kullandırıldığı, ancak bu yöntemin İstanbul'un diğer birçok bölgesinde uygulanmadığına dikkat çekildi. İşlemlerin, belediye iştirakleri olan Kültür AŞ ve Medya AŞ aracılığıyla, ihale yapılmaksızın "pazarlama sözleşmesi" adı altında yürütüldüğü kaydedildi.

Milyarlarca Liralık Kamu Zararı Tespiti

Raporda yer alan tespitlere göre, reklam şirketlerine işgal bedeli karşılığında kiralanan panolar ve alanlar üzerinden, 16 Ekim 2024 tarihi itibarıyla toplam 4 milyar 91 milyon 691 bin 748 lira tutarında kamu zararına neden olunduğu belirtildi. Ayrıca, devam eden sözleşmelerin sonuna kadar bu zararın 6 milyar 284 milyon 212 bin 656 liraya ulaşacağının tahmin edildiği ifade edildi.

Sorumlu Tutulan İsimler ve Kuruluşlar

Şikayet dosyasında, Ekrem İmamoğlu ve diğer belediye yetkilileri, reklam alanlarına ilişkin izin süreçlerinin usulsüz yönetilmesinden sorumlu olarak gösteriliyor. Kültür AŞ ve Medya AŞ yöneticileri ise reklam alanlarının keyfi bir şekilde kullandırılması ve yasa dışı para toplama iddialarıyla ilgili sorumlu tutulanlar arasında bulunuyor.

Raporda, İBB'nin iştirakleri Kültür AŞ ve Medya AŞ vasıtasıyla gerçekleştirdiği iddia edilen usulsüz işlemlerin ve reklamlara ilişkin yasa dışı talimatların, İstanbul'un farklı bölgelerinde, hatta yasaklanmış alanlarda bile reklam alanı kullanımına yol açtığı belirtildi. Özel mülkiyete ait taşınmazlardan bile yasa dışı işgal bedeli alınarak izinsiz reklam uygulamalarının fiilen meşrulaştırıldığı anlatıldı.

İstanbul genelinde bazı özel firmaların, izinsiz reklam alanlarını kullanarak yasalara aykırı uygulamalar yaptığı, ancak düzenli denetimlerin eksikliği nedeniyle izinsiz reklam yapan birçok şirkete cezai işlem uygulanmadığı ifade edildi. Raporda ayrıca, izinsiz alan kullanan bazı şirketlerden alınan işgal bedellerinin usulsüz toplandığı, bazı firmalara yasa dışı ödemeler yapıldığı ve bu paraların muvazaalı (danışıklı) işlemlerle başka şirketlere aktarıldığına dair tespitler vurgulandı. Kültür AŞ ve Medya AŞ'nin ihale süreçlerini manipüle ederek bazı şirketlere yüksek fiyatlarla reklam alanları kiraladığı ve bunun da kamu zararına yol açtığı, ayrıca ihalelerdeki bedellerin doğruluğunun da müfettiş raporlarıyla sorgulandığı belirtildi.

"Alınmayan Hizmet Karşılığı Para Aktarımı" İddiası ve Somut Örnek

Raporda somut bir örnek de yer aldı: Mecidiyeköy ile Gayrettepe arasındaki köprü ayaklarında bulunan 88 adet reklam panosu dahil, 44 farklı adreste toplam 5 bin 610 metrekarelik alanın, İBB Encümeni'nin 10 Mayıs 2023 tarih ve 2388-103 sayılı kararıyla, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'na uygun olarak yapılan ihale neticesinde belediye şirketi Kültür AŞ'ye kiralandığı kaydedildi.

Ancak raporda, aynı zamanda ecrimisil (işgal tazminatı) karşılığı kullanım yapan 41 ayrı şirkete, Kültür AŞ ve Medya AŞ'den hizmet alınmış gibi gösterilerek "Muhtelif reklamlara ilişkin konsept belirleme, geliştirme, uygulama ve uygulama sonrası kaldırma" başlığı altında gerçeğe aykırı, muvazaalı alt yüklenici sözleşmeleri imzalatıldığı iddia edildi. Bu muvazaalı işler için özel şirketlerden tahsil edilen 23 milyon 946 bin 25 liranın, 9 milyon 278 bin 163 liralık kısmının, gerçekte alınmayan bir hizmet karşılığında alt yüklenici konumundaki bir medya şirketine aktarıldığı belirtildi.

Raporda ayrıca, izinsiz reklam alanı kullanan 82 şirketten, belediye tarafından 53 milyon 958 bin 600 lira ecrimisil bedeli toplandığı, Kültür AŞ ve Medya AŞ tarafından ise 23 milyon 946 bin 25 lirası sözleşme bedeli olmak üzere toplamda 77 milyon 904 bin 625 liranın tahsil edildiği bilgisine yer verildi.

Rapor Sonucu: "Haksız Menfaat Sağlandığı Saptandı"

Tevdi raporunun sonuç bölümünde, İBB ve Kültür AŞ'nin göz yumduğu iddia edilen izinsiz reklam faaliyetleri neticesinde, İBB aleyhine 10 yıllık süreçte toplam 600 milyon lira, Kültür AŞ aleyhine ise 580 milyon lira kamu zararı oluştuğunun tespit edildiği aktarıldı.

Buna ek olarak, alt kiracı ve fiili işletmeci konumundaki özel şirketlere, raporun hazırlandığı tarih itibarıyla 589 milyon 498 bin 560 lira + KDV tutarında haksız menfaat sağlandığı, sözleşmelerin bitimine kadar bu rakamın 1 milyar 832 milyon 395 bin 200 liraya ulaşacağının hesaplandığı ifade edildi.

Raporda, ilgili şirketlere kesilmesi gereken cezanın 132 milyon 600 bin lira olduğu belirtilerek, toplamda 1 milyar 964 milyon 995 bin 200 lira + KDV'lik bir haksız menfaat sağlandığı vurgulandı ve şu ifade kullanıldı: "Haksız menfaat sağlandığı somut, objektif ve açık olarak saptandı."

Kaynak: KRTTV