Ankara, Türkiye'nin Beşeri Kalkınma Lideri!

Türkiye'nin Beşeri Kalkınma Endeksi Yükseldi: Ankara Zirvede

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2018-2022 dönemine ilişkin "İl Seviyesinde Beşeri Kalkınma Endeksi" verilerini ilk kez yayınladı.

Buna göre, Türkiye'nin beşeri kalkınma endeksi, 2018'de 0,844 iken 2022'de yüzde 1,1 artışla 0,854'e yükseldi. Bu değerle Türkiye, Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) tarafından belirlenen "Çok Yüksek Gelişmişlik" seviyesindeki ülkeler arasında yer aldı.

Endeksin alt bileşenleri incelendiğinde, yaşam beklentisi endeksi 2022'de 2018'e göre yüzde 2,2 azalarak 0,882 olurken, eğitim endeksi yüzde 3 artışla 0,807'ye, gelir endeksi ise yüzde 2,6 artışla 0,875'e yükseldi.

İllerde Beşeri Kalkınma: Ankara Lider, Ağrı Son Sırada

2022 yılı verilerine göre, il düzeyinde en yüksek beşeri kalkınma endeksine sahip il 0,891 ile Ankara oldu. Ankara'yı 0,886 ile İstanbul ve Kocaeli, 0,870 ile İzmir ve 0,867 ile Muğla takip etti. Beşeri kalkınma endeksi en düşük olan il ise 0,748 ile Ağrı oldu. Ağrı'yı Şanlıurfa, Van, Muş ve Bitlis izledi.

2018-2022 yılları arasında beşeri kalkınma endeksinde en çok artış gösteren iller ise sırasıyla Kilis (yüzde 4,1), Şırnak (yüzde 4), Çankırı ve Hakkari (yüzde 3,9) ve Ağrı (yüzde 3,8) oldu. Aynı dönemde, beşeri kalkınma endeksinde düşüş yaşayan iller ise Trabzon (yüzde 0,2), Ordu (yüzde 0,1), Rize (yüzde 0,03) ve Karabük (yüzde 0,02) olarak sıralandı.

Beşeri Kalkınma Endeksi Nedir?

TÜİK bülteninde, endeksin önemine de değinildi. Buna göre, bir ülkenin ekonomik kalkınma sürecinde, fiziki sermaye kadar beşeri sermayenin yeterliliği de büyük önem taşıyor. Beşeri kalkınma endeksi, ülkelerin beşeri sermaye yeterliliklerini belirlemek amacıyla Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) tarafından hesaplanıyor. Endeks, yaşam beklentisi, eğitim ve gelir olmak üzere üç temel bileşenden oluşuyor.

Beşeri kalkınma endeksi 0 ile 1 arasında bir değer alıyor. Endeksin 0,8 ve üzerinde olması "Çok Yüksek Beşeri Kalkınma", 0,7 ile 0,8 arasında olması "Yüksek Beşeri Kalkınma", 0,55'in altında olması ise "Düşük Beşeri Kalkınma" seviyesini gösteriyor.

Türkiye'ye ait beşeri kalkınma endeksi değerleri, bugüne kadar UNDP tarafından ülke düzeyinde hesaplanıyordu. Ancak, ortalama eğitim süresi ve muhtemel eğitim süresi göstergelerinin ilk kez 2023'te TÜİK tarafından yayınlanmasıyla, beşeri kalkınma endeksi Türkiye tarafından da üretilebilir hale geldi. Bu endeks, milli politikalara yön verebilmesi amacıyla ilk kez ülke seviyesinin yanı sıra il seviyesinde de resmi istatistik olarak yayınlandı.

Kaynak: KRTTV